به نقل از «فارس»

بازخوانی قیام 15 خرداد 1342

تاریخ انتشار: ۱۵ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۹۰۸۳۹۰

فارس‌پلاس؛ دیگر رسانه‌ها- مرکز اسناد انقلاب اسلامی نوشت: عصر عاشورای 1342 جمعیت در مدرسه‌ فیضیه و اطراف آن به‌منظور گوش‌دادن به سخنان رهبر خود موج می‌زد. ساعت چهار بعدازظهر عاشورا، امام خمینی به‌سوی مدرسه‌ فیضیه رهسپار گردید تا سخنان تاریخی خود را در اجتماع گروه کثیری از مردم قم، روحانیان و هیئت‌های عزادار که از نقاط دیگر به قم آمده بودند، ایراد و تکلیف را ادا نماید.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

امام‌خمینی از منزل خارج شده و در میان انبوه مردم از درِ خانه تا مدرسه‌ی فیضیه با احساسات مردم روبه‌رو شد. فضای غم‌انگیز عصر عاشورا، که یادآور شهادت امام حسین(ع) و یارانش بود، نیز فضای روحی و ذهنی لازم را برای سخنرانی سلاله‌ پاک آن حضرت در مقابل یزید زمان آماده و مهیا کرده بود.

در عین حال مردم خود را آماده کرده بودند در صورت حمله‌ نیروهای امنیتی شاه به مقابله برخیزند. امام‌خمینی در سخنرانی روز عاشورای 1342ش با ترسیم اوضاع سیاسی و فرهنگی ایران منشور آینده‌ انقلاب اسلامی ‌را طراحی و تدوین نمود و در بخشی از بیانات خویش فرمود:

«... الآن عصر عاشوراست؛ گاهی که وقایع روز عاشورا را از نظر می‌گذرانم این سؤال برایم پیش می‌آید که اگر بنی‌امیه و دستگاه یزیدبن‌معاویه تنها با حسین سر جنگ داشتند، آن رفتار وحشیانه و خلاف انسانی چه بود که در روز عاشورا با زن‌های بی‌پناه و اطفال بی‌گناه مرتکب شدند؟ نظرم این است آنها با اساس سروکار داشتند، بنی‌هاشم را نمی‌خواستند، نمی‌خواستند شجره‌ی طیبه باشد.

همین فکر در ایران وجود داشت، اینها با بچه‌های شانزده، هفده ساله چه ‌کار داشتند؟ این فکر پیش می‌آید که با اساس مخالف‌اند، اینها نمی‌خواهند صغیر و کبیر ما موجود باشد. اسرائیل نمی‌خواهد در این مملکت دانشمند باشد، قرآن باشد، علمای دین باشند، احکام اسلام باشد. قرآن سدّ راه است باید شکسته شود، روحانیت سدّ راه است باید شکسته شود، مدرسه‌ی فیضیه سد راه است باید خراب شود، طلاب علوم دینیه ممکن است بعدها سد راه شوند باید از پشت‌بام بیفتند، برای اینکه اسرائیل به منافع خودش برسد».

و در ادامه با صراحت و ناراحتی که ناشی از ظلم و بیداد شاه بود، فرمود:

«... ای آقای شاه، ‌ای جناب شاه! من به تو نصیحت می‌کنم دست بردار از این کارها. من میل ندارم که یک روز اگر بخواهند تو بروی همه شکر کنند. سه مملکت اجنبی‌ به ما حمله کردند؛ شوروی، انگلستان و آمریکا به مملکت ایران حمله کردند، مملکت ایران را قبضه کردند، اموال مردم در معرض تلف بود، نوامیس مردم در معرض هتک بود، لکن خدا می‌داند که مردم شاد بودند برای اینکه پهلوی رفت، من نمی‌خواهم تو این‌طور باشی...».

سپس با اشاره به سخنان توهین­آمیز شاه نسبت به مراجع تقلید و روحانیت در روز ششم خرداد 1342 در کرمان، او را مورد خطاب قرار داده و گفت:

«... آیا روحانیت اسلام، آیا روحانیون اسلام، حیوان نجس هستند؟ اگر اینها حیوان نجس هستند پس چرا این ملت دست آنها را می‌بوسد، دست حیوان نجس را می‌بوسند؟ خدا کند که مرادت از مرتجعین سیاه که مثل حیوان نجس هستند و ملت باید از آنها احتراز کند، مرادت علما نباشند و الّا تکلیف ما مشکل می‌شود و تکلیف تو مشکل می‌شود. نمی‌توانی زندگی کنی، ملت نمی‌گذارد زندگی کنی. نکن این کار را، نصیحت مرا بشنو. آقا نکن این‌طور، بشنو از روحانیون؛ اینها صلاح ملت را می‌خواهند، اینها صلاح مملکت را می‌خواهند. ما مرتجع هستیم؟ احکام اسلام ارتجاع است؟ آن هم ارتجاع سیاه است؟ تو انقلاب سیاه، انقلاب سفید درست کردی؟ والله اسرائیل به درد تو نمی‌خورد، قرآن به درد تو می‌خورد...».

امام در ادامه، لحن بیان خویش را تندتر نموده و با فریاد به شاه فرمود:

«... آقای شاه! جناب شاه! بدبخت! بیچاره، چهل و پنج سال از عمرت می‌گذرد. یک کمی‌ تأمل کن. یک کمی‌‌ تدبّر کن. یک قدری عواقب امور را ملاحظه کن. کمی‌ عبرت بگیر. عبرت از پدرت بگیر...».

واکنش رژیم به سخنرانی امام

بعد از این سخنرانی راه هرگونه مذاکره و یا گفتگوی مسالمت‌آمیز با دربار بسته شد و اسدالله علم دستور داد مراسم مذهبی ‌و سوگواری را در شهرهای قم و تهران مورد تهاجم قرار دهند. طی روزهای 13 و 14 خرداد 1342 تعداد زیادی از وعاظ و روحانیون را دستگیر کردند. به‌دنبال دستگیرشدن این افراد دامنه‌ اعتراض و تظاهرات گسترش بیشتری یافت. بالاخص در تهران، دانشجویان دانشگاه تهران به صف معارضان پیوسته و در مخالفت با دولت علم و رژیم پهلوی هم‌صدا شدند.

بدین‌ترتیب طی روز چهاردهم خرداد، که مصادف با 11 محرم 1383 ق بود، در شهر تهران تظاهراًت قابل توجهی از اقشار مختلف برپا شد و شعارهایی به طرفداری از امام خمینی و موضع وی در قبال دولت عَلَم از سوی راهپیمایان سر داده شد. اسدالله علم، نخست‌وزیر احساس کرد که جهت جلوگیری از گسترش تظاهرات تنها یک راه­حل وجود دارد و آن هم دستگیری رهبر مخالفان است. شاه نیز که به‌تازگی از سخنان امام‌خمینی آگاه شده بود، به­شدت عصبانی و وحشت­زده شده و بلافاصله دستور دستگیری ایشان را صادر کرد.

به همین دلیل، نیروهای امنیتی به تلافی مخالفت امام در مقابل اقدامات ضددینی شاه در ساعت چهار صبح دوازدهم محرم 1383ق / پانزده خرداد 1342 با کمک نیروهای کماندو وارد قم شدند و به منزل رهبر انقلاب یورش برده و ایشان را دستگیر و در تهران ـ پادگان عشرت­آباد- زندانی کردند.

واکنش اقشار مختلف به دستگیری امام

خبر دستگیری و حبس رهبر قیام بی‌درنگ در شهر مقدس قم و سپس در سایر شهرها پخش شد و مردم مسلمان شهر قم پس از اجتماع در برابر منزل ایشان، با غم و اندوه فراوان به طرف صحن مطهر حضرت معصومه(س) حرکت کرده و از طریق بلندگو اقدام به شعار دادن کردند. درگیری‌های گسترده به‌تدریج از ساعت ده صبح در تهران و قم آغاز شد و کشتار در خیابان‌های اطرافِ صحن مطهر حضرت معصومه‌(س‌) تا ساعت پنج بعد از ظهر ادامه یافت.

تعداد زیادی از مردم بازداشت و بعضی از آنها پس از مدتی مرخص و عده‌ای نیز به حبس‌های طولانی‌مدت محکوم شد و در قم حکومت نظامی برقرار گردید. دستگیری و آزادی امام تا نیمه‌ دوم فروردین 1343 ادامه یافت و طی این ده ماه، ایران دستخوش رویدادهای فراوانی بود. رژیم با وجود امکانات تبلیغاتی وسیع و به‌رغم مصرف میلیون‌ها تومان در کشورهای خارجی و سانسور شدید مطبوعات داخلی‌، نتوانست بر اراده‌ی مردم مسلمان ایران فائق آید و دستگیری علما، روحانیون و دیگر قشرهای ملت نتیجه‌ای نبخشید. همچنین گروهی از مراجع و علمای حوزه‌ی علمیه‌ی قم در منزل آیت‌الله العظمی‌گلپایگانی اجتماع کرده، بیانیه‌ای در تقبیح توقیف امام صادر کرده و خواستار آزادی فوری ایشان شدند؛ و در این راستا مسلمانان ایران را به مبارزه و استقامت علیه رژیم پلیسی شاه دعوت کردند.

به‌دنبال درخواست علما، مردم روستاهای قم کار خود را تعطیل کرده، وارد شهر شدند و پس از تجمع در صحن حضرت معصومه(س) درحالی­که پیشاپیش آنها زنان درحال حرکت بودند، به راهپیمایی پرداختند، ولی هنوز لحظاتی از شروع راهپیمایی نگذشته بود که با یورش دژخیمان شاه روبه‌رو شدند و گروهی از زنان و مردان مبارز قم به شهادت رسیدند و خون پاک آنها سنگفرش‌های خیابان‌های قم را رنگین کرد. همچنین به ‌دنبال خبر دستگیری و زندانی‌کردن امام، مردم سراسر ایران به‌ویژه تهران با تعطیلی محل کسب و کار خود به راهپیمایی و تظاهرات پرداختند. سیل خروشان جمعیتِ تهران در خیابان‌ها فریاد «یا مرگ یا خمینی» را سر دادند.

مردم تهران که قصد مسلح­شدن را داشتند، به اداره‌ی تسلیحات ارتش و پایگاه‌های پلیس، میدان ارک و کاخ شاه یورش بردند، اما مأموران نظامی‌‌ و محافظ این مکان‌ها با بی‌رحمی‌‌ مردم را به رگبار گلوله بستند و عده‌ی زیادی از آنان را به خاک­وخون کشیدند. سیل خروشان مردم و دهقانان کفن‌پوش ورامین به‌دنبال حبس رهبر قیام به‌سوی تهران حرکت کردند. مأموران رژیم شاه به محض اطلاع از چنین اقدامی ‌به طرف ورامین حرکت کردند و در بین راه و در سرپل باقرآباد راه را بر روی مردم بسته و با شلیک گلوله مردم خشمگین را به طرز فجیعی به قتل رساندند و لکه‌ی ننگ دیگری بر دامن خود افزودند.

گسترش قیام

هم‌زمان با قیام مردم تهران، قم و ورامین، بسیاری از مراجع، علما و مردم شهرهای ایران، از جمله: شیراز، مشهد و... نیز به‌پاخاسته و با تعطیل عمومی‌‌ و شرکت در تظاهرات خیابانی و برپایی مراسم یادبود، با مردم تهران، ورامین و قم احساس همدردی کرده و با هجرت به تهران و تجمع در آن شهر خواستار آزادی امام شدند و پس از اطمینان از نرسیدن آسیب به معظم‌له از سوی رژیم شاه، تهران را ترک کردند.

هیأت‌های مؤتلفه‌ی اسلامی ‌‌نیز چند روز پس از حادثه‌ی پانزده خرداد اعلامیه‌ای با نام «مسلمانان متحد» منتشر کرد و مردم را به اعتصاب عمومی‌ در روز سه‌شنبه، 21 خرداد فراخواند که مورد استقبال مردم تهران قرار گرفت. بعد از کشتار پانزده خرداد موج دستگیری‌ها و تبعید‌ها در سراسر کشور آغاز شد و یاران امام یکی پس از دیگری روانه‌ی حبس یا تبعیدگاه شدند و جوانمردانی چون طیب حاج رضایی و حاج اسماعیل رضایی اعدام شدند.

تلاش رژیم برای سازش با امام در زندان نتیجه‌ای دربرنداشت و فشار افکار عمومی ‌‌و اعتراض علما و مردم داخل و خارج از کشور، شاه را وادار نمود تا ابتدا دوست نزدیک خویش اسدالله علم را در 17/ 12/ 1342 از مقام نخست‌وزیری عزل و به‌جای وی حسنعلی منصور را جانشین کند. سپس بعد از یک مانور تبلیغاتی امام خمینی را در 18 / 1/ 1343 از زندان آزاد و به قم منتقل نماید.

پایان پیام/ت

*منبع؛ تاکتیک‌های مبارزاتی امام خمینی، انتشارات مرکز اسناد انقلاب اسلامی.

 

منبع: فارس

کلیدواژه: قیام 15 خرداد مرکز اسناد انقلاب اسلامی امام خمینی مردم تهران حیوان نجس خرداد 1342

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۹۰۸۳۹۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

والیبال ایران چگونه المپیکی می‌شود ؟

به گزارش پارس نیوز، مرحله مقدماتی لیگ ملت‌های سال ۲۰۲۴ در گروه مردان از ۱۶ خرداد تا سوم تیرماه سال جاری پیگیری می‌شود و با معرفی تیم‌های صعود کننده به مرحله نهایی به پایان خواهد رسید. در پایان این مرحله رنکینگ فدراسیون جهانی به روز می‌شود و چهار تیم برتر از این طریق سهمیه المپیک را به دست می‌آورند.

به این ترتیب لیگ ملت‌های ۲۰۲۴ تنهاترین و آخرین راه صعود والیبال ایران به المپیک است اما فدراسیون والیبال معتقد است باید برای حتی یک درصد شانس باقی مانده هم تلاش کرد.

در حال حاضر تیم‌های فرانسه به عنوان میزبان المپیک، لهستان، آمریکا، ژاپن، برزیل، آلمان و کانادا سهمیه مستقیم بازی‌های پاریس را به دست آورده‌اند که تنها پنج سهمیه باقی می‌ماند. از این تعداد هم یک سهمیه به قاره آفریقا تعلق می‌گیرد چرا که تمامی قاره‌ها باید در المپیک نماینده داشته باشند. در حال حاضر مصر به دلیل امتیاز بالاتر در رنکینگ جهانی بین سایر تیم‌های آفریقایی این سهمیه را دارد. به این ترتیب چهار سهمیه باقی می‌ماند.

برای چهار سهمیه باقی مانده چند تیم شرایط بهتر و شانس بیشتری دارند و می‌توانند در لیگ ملت‌ها با برنامه‌ای درست کار را تمام کنند و المپیکی شوند. ایتالیا، آرژانتین و اسلوونی فاصله امتیازی مطمئنی دارند و صربستان هم چهارمین تیمی است که با توجه به رنکینگ و امتیازش شانس بالاتری برای المپیکی شدن دارد اما نمی‌توان کار را تمام شده فرض کرد.

کوبا، هلند، ترکیه و ایران هم هر چند شانس کمی دارند اما نمی‌خواهند دست از تلاش برای المپیکی شدن بردارند و با امید ارائه بهترین نمایش و لغزش رقبا به لیگ ملت‌ها وارد می‌شوند تا شاید تلاش‌هایشان به پاریس ختم شود و خود را به بزرگترین رویداد ورزشی جهان برسانند.

در زیر، رده‌بندی جهانی و امتیازهای تیم‌های مدعی که هنوز سهمیه نگرفته‌اند را بررسی می‌کنیم:

(تنها 4 تیم برتر از فهرست زیر المپیکی می‌شوند.)

ایتالیا با ۳۴۲.۴۳ امتیاز، رتبه سوم

آرژانتین با ۳۱۴.۳۵ امتیاز، رتبه ششم

اسلوونی با ۳۰۷.۱۲ امتیاز، رتبه هفتم

صربستان با ۲۵۳.۲۲ امتیاز، رتبه نهم

کوبا با ۲۳۶.۹۶ امتیاز، رتبه یازدهم

هلند با ۲۱۴.۵۸ امتیاز، رتبه سیزدهم

ترکیه با ۲۱۰.۷۳ امتیاز، رتبه چهاردهم

ایران با ۲۰۷.۸۲ امتیاز، رتبه پانزدهم

بر این اساس ایران از نظر امتیازی فاصله زیادی با ایتالیا، آرژانتین و اسلوونی دارد و شاید رقابت اصلی برای المپیکی شدن با صربستان باشد. البته این به معنی این نیست که تنها باید صربستان را ببریم، بلکه باید در حداقل ۹ مسابقه برنده از زمین خارج شویم و امید داشته باشیم که رقبایمان هم عملکرد خوبی از خود نشان ندهند.

نکته مهم دیگر این است که هر بردی نمی‌تواند امتیاز بالایی را برای ما داشته باشد. طبیعتا برد مقابل تیم‌هایی که در رنکینگ جایگاه بالاتری دارند، امتیاز بیشتری هم دارد و می‌تواند رنکینگ ایران را ارتقاء دهد. ایران در هفته اول با تیم‌های صربستان (نهم جهان)، ایتالیا (سوم جهان)، کوبا (یازدهم جهان) و آرژانتین (ششم جهان) مسابقه دارد و در صورت برد می‌تواند امتیازات خوبی به دست بیاورد.

برنامه مسابقات تیم ملی در لیگ ملت‌ها به شرح زیر است:

هفته نخست

پنجشنبه، سوم خرداد

ایران – صربستان، ساعت ۳:۳۰

شنبه، پنجم خرداد

ایران – ایتالیا، ساعت صفر بامداد

یکشنبه، ششم خرداد

ایران – کوبا، ساعت ۳:۳۰

دوشنبه، هفتم خرداد

ایران – آرژانتین، ساعت صفر بامداد

هفته دوم

سه‌شنبه، ۱۵ خرداد

ایران – ژاپن، ساعت ۱۳:۵۰

پنجشنبه، ۱۷ خرداد

ایران – برزیل، ساعت ۶:۳۰

جمعه، ۱۸ خرداد

ایران – بلغارستان، ساعت ۶:۳۰

شنبه، ۱۹ خرداد

ایران – ترکیه، ساعت ۶:۳۰

هفته سوم

چهارشنبه، ۳۰ خرداد

ایران – آمریکا، ساعت ۱۴:۳۰

پنجشنبه، ۳۱ خرداد

ایران – هلند، ساعت ۱۰:۳۰

جمعه، یکم تیر

ایران – فرانسه، ساعت ۶:۳۰

یکشنبه، سوم تیر

ایران - آلمان، ساعت ۶:۳۰

منبع : ایسنا